§ 9
Celem Towarzystwa jest:
1.    Prowadzenie krajowych i międzynarodowych badań naukowych i upowszechnianie nauki.
2.    Popieranie i prowadzenie działalności naukowo-badawczej, zwłaszcza w zakresie potrzeb miasta Ostrołęki i regionu kurpiowskiego (Mazowsza Północno -Wschodniego).
3.    Popieranie i prowadzenie działalności wydawniczej, zwłaszcza dotyczącej życia społeczno - gospodarczego, oświaty i kultury, ekologii i rolnictwa oraz etnografii i historii Mazowsza oraz regionów ościennych a w szczególności Kurpiowszczyzny.
4.    Gromadzenie i opracowywanie wszelkich materiałów naukowych i kulturalnych dotyczących regionu kurpiowskiego oraz w zakresie prowadzonych badań naukowych.
5.    Inspirowanie i wspieranie ruchu społeczno -kulturalnego w regionie kurpiowskim.
6.    Działalność na rzecz integracji europejskiej i rozwijanie kontaktów między społeczeństwami.
7.    Kultywowanie i kontynuacja twórczego dorobku Adama Chętnika.
8.    Reprezentowanie regionalnego środowiska naukowo-badawczego przed władzami administracyjnymi i samorządowymi oraz instytucjami naukowymi i społeczno-kulturalnymi w województwie i w kraju oraz zagranicą,

§10
Towarzystwo realizuje swoje cele poprzez:
1.    Organizowanie konferencji i sesji naukowych, odczytów, wystaw, wycieczek i pokazów z różnorodnych dziedzin nauki i sztuki, w szczególności dotyczących regionu kurpiowskiego.
2.    Wydawanie i rozpowszechnianie monografii naukowych, czasopism naukowych, biuletynów i innych wydawnictw popularno-naukowych, a także ich cyfryzacja.
3.    Współpracę ze środkami masowego przekazu, placówkami i instytucjami kulturalno-oświatowymi.
4.    Pobudzanie i otaczanie opieką inicjatyw i twórczości naukowej zarówno indywidualnej, jak i zbiorowej.
5.    Gromadzenie środków materialnych, przyjmowanie grantów i dotacji, a także prowadzenie działalności gospodarczej, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności gospodarczej Towarzystwa służy realizacji celów statutowych.
6.    Prowadzenie archiwum i biblioteki ogólnie dostępnej dla członków Towarzystwa.
7.    Organizowanie konkursów i ocen prac naukowych i popularyzatorskich, w szczególności poświęconych regionowi kurpiowskiemu.
8.    Prowadzenie i utrzymywanie strony internetowej Towarzystwa oraz innych form aktywności internetowej.
9.    Popularyzowanie wiedzy o historii i życiu społeczno-kulturalnym i gospodarczym regionu kurpiowskiego wśród dzieci i młodzieży oraz prowadzenie pracy oświatowo-wychowawczej w zakresie nauki, kultury i sztuki związanych z regionem kurpiowskim. 

§ 11
1.    Członkami Towarzystwa mogą być pełnoletnie osoby fizyczne i osoby prawne z zastrzeżeniami wynikającymi z Ustawy Prawo o stowarzyszeniach.
2.    Osoby prawne mogą być jedynie wspierającymi członkami Towarzystwa.

§ 12
Członkowie Towarzystwa dzielą się na:
- zwyczajnych,
- honorowych,
- korespondentów,
- wspierających.

§ 13
1.    Członkiem zwyczajnym Towarzystwa może być pełnoletni obywatel polski mający pełną zdolność do czynności prawnych i niepozbawiony praw publicznych, który zna i uznaje Statut Towarzystwa oraz wnosi stosowne składki członkowskie.
2.    Członkiem zwyczajnym może być również cudzoziemiec zamieszkały w Polsce lub za granicą, zgodnie z przepisami obowiązującymi obywateli polskich i zawartych w niniejszym statucie.

§ 14
Członków zwyczajnych przyjmuje Prezydium Towarzystwa po uprzednim złożeniu pisemnej deklaracji członkowskiej.

§ 15
1.    Członkiem honorowym może być osoba, zasłużona (która położyła wybitne zasługi) dla nauki, rozwoju społeczno-gospodarczego regionu kurpiowskiego lub przyczyniająca się w istotny sposób do realizacji celów Towarzystwa.
2.    Godność członka honorowego nadaje Walne Zgromadzenie na wniosek Zarządu zwykłą większością głosów.

§ 16
1.    Członkiem korespondentem może być osoba zamieszkująca w kraju lub za granicą, która czynnie współpracuje z Towarzystwem w realizacji jego celów.
2.    Członków korespondentów ustanawia Zarząd na wniosek zainteresowanego.

§ 17
1.    Członkiem wspierającym może być każda osoba fizyczna lub prawna, która wspiera cele Towarzystwa i zadeklaruje określoną składkę.
2.    Członków wspierających ustanawia Prezydium Towarzystwa na podstawie pisemnej deklaracji.

§ 18
Członek zwyczajny Towarzystwa ma prawo:
1.    Uczestniczyć w Walnym Zgromadzeniu członków Towarzystwa.
2.    Wybierać i być wybieranym do wszystkich władz i organów Towarzystwa.
3.    Oceniać działalność Towarzystwa i jego władz oraz zgłaszać swoje wnioski i postulaty, żądać odpowiedzi.
4.    Korzystać z materiałów naukowych i urządzeń Towarzystwa.
5.    Zgłaszać zarządowi kandydatów na członków honorowych i korespondentów.
6.    Uczestniczyć w wykładach, odczytach i innych formach działalności oświatowo-naukowej organizowanych przez Towarzystwo.
7.    Publikować swoje prace naukowe i popularyzatorskie na łamach wydawnictw Towarzystwa.
8.    Odwoływać się do decyzji Zarządu do Walnego Zgromadzenia Towarzystwa.

§ 19
Członek zwyczajny Towarzystwa ma obowiązek:
1.    Popierać cele Towarzystwa i brać czynny udział w ich realizacji.
2.    Wykonywać przyjęte dobrowolnie lub nałożone przez Zarząd zadania.
3.    Propagować i rozpowszechniać wydawnictwa Towarzystwa.
4.    Opłacać regularnie składki członkowskie.
5.    Przekazywać nieodpłatnie po jednym egzemplarzu swoich prac.
6.    Stać na straży dobrego imienia Towarzystwa, ochraniać mienie Towarzystwa jako wspólne dobro wszystkich jego członków.

§ 20
Członkowie wspierający są uprawnieni do:
1.    Współdziałania w rozwijaniu badań naukowych prowadzonych przez Towarzystwo, a w szczególności dla potrzeb rozwoju społeczno -gospodarczego regionu kurpiowskiego i miasta Ostrołęki.
2.    Udziału w Walnym Zgromadzeniu członków Towarzystwa osobiście lub za pośrednictwem swego przedstawiciela z głosem doradczym bez prawa głosowania.
3.    Bezpłatnego nabywania sprawozdań i biuletynów Towarzystwa oraz korzystania z poradnictwa.
4.    Nabywania po cenach zniżonych, według zasad określonych przez Zarząd, wydawnictw Towarzystwa.

§ 21
Członkostwo w Towarzystwie ustaje w razie:
1.    Śmierci członka – osoby fizycznej lub rozwiązania się członka – osoby prawnej.
2.    Rozwiązania się Towarzystwa.
3.    Pisemnego zgłoszenia rezygnacji z członkostwa w Towarzystwie.
4.    Wykluczenia.

§ 22
Wykluczenia członka Towarzystwa dokonuje Zarząd na wniosek Sądu Koleżeńskiego i może ono nastąpić w przypadku:
1.    Nieusprawiedliwionego zalegania z opłacaniem składek członkowskich przez okres ponad jednego roku.
2.    Niewypełnienia przyjętych dobrowolnie lub nałożonych przez Zarząd zadań oraz działania na szkodę Towarzystwa.
3.    Popełnienia czynu powodującego utratę praw publicznych.

§ 23
1.    Członek wykluczony z Towarzystwa ma prawo odwołać się do uchwały Zarządu do najbliższego Walnego Zgromadzenia za pośrednictwem Zarządu w terminie 14 dni.
2.    Walne Zgromadzenie rozstrzyga odwołanie w głosowaniu tajnym zwykłą większością głosów.

§ 24
Ponowne przyjęcie do Towarzystwa osoby, która została wykluczona z Towarzystwa, może nastąpić po upływie 2 lat od daty prawomocnego orzeczenia o wykluczeniu.

§ 25
Władzami Towarzystwa są:
1.    Walne Zgromadzenie
2.    Zarząd
3.    Prezydium

 § 26
Organami kontroli wewnętrznej w Towarzystwie są:
1.    Komisja Rewizyjna
2.    Sąd Koleżeński

§ 27
Kadencja władz i organów kontrolnych Towarzystwa trwa cztery lata.

§ 28
Jeżeli szczególne postanowienia niniejszego Statutu nie stanowią inaczej, uchwały wszystkich władz Towarzystwa zapadają zwykłą większością głosów w obecności ½ członków uprawnionych do głosowania.

§ 29
1.    Wybory do wszystkich władz i organów kontrolnych odbywają się w głosowaniu tajnym chyba, że większość opowie się za głosowaniem jawnym.
2.    W razie zdekompletowania w trakcie kadencji składu Zarządu, Komisji Rewizyjnej i Sądu Koleżeńskiego mają one prawo uzupełniania składów, zwykłą większością głosów, spośród grona członków zwyczajnych na wniosek członków Zarządu, Komisji Rewizyjnej i Sądu Koleżeńskiego.
3.    Liczba członków władz i organów kontrolnych pochodzących z kooptacji nie może przekroczyć 1/3 liczby członków pochodzących z wyboru.
4.    Władze i organy kontrolne mogą w drodze uchwały odwołać ze swego składu każdego członka z powodu jego bezczynności.
5.    W przypadku zdekompletowania składu Zarządu, Komisji Rewizyjnej, Sądu Koleżeńskiego przekraczającego połowę liczby członków, Zarząd lub organ nadzorujący zwołuje Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie dla dokonania wyborów uzupełniających, najpóźniej w okresie 3 miesięcy od daty stwierdzenia stanu zdekompletowania.

§ 30
Walne Zgromadzenie Towarzystwa jest władne do podjęcia uchwał: w pierwszym terminie przy obecności co najmniej 1/2 uprawnionych do głosowania, a w drugim terminie niezależnie od ilości obecnych uprawnionych do głosowania- o ile nie postanowią one inaczej.

§ 31
1.    Walne Zgromadzenie sprawozdawczo – wyborcze odbywa się co cztery lata.
2.    O miejscu, terminie i porządku obrad Walnego Zgromadzenia Zarząd zobowiązany jest powiadomić wszystkich członków, co najmniej na 14 dni przed terminem jego odbycia.
3.    Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Zarząd zobowiązany jest zwołać w terminie 30 dni od daty otrzymania wniosku i obraduje nad sprawami, dla których rozpatrzenia zostało zwołane.

§ 32
1.    Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie odbywa się na zasadach określonych dla zwyczajnych zgromadzeń.
2.    Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie może być zwołane na podstawie:
- uchwały Zarządu, lub:
- pisemnego żądania 1/10 liczby członków zwyczajnych Towarzystw,
- wniosku Komisji Rewizyjnej,
- organu nadzorującego.
3.    Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Zarząd zobowiązany jest zwołać w terminie 30. dni od daty otrzymania wniosku i obraduje nad sprawami, dla których rozpatrzenia zostało zwołane.

§ 33
1.    W walnym Zgromadzeniu biorą udział z głosem decydującym członkowie zwyczajni i członkowie honorowi Towarzystwa.
2.    Z głosem doradczym mogą brać udział w Walnym Zgromadzeniu:
- członkowie korespondenci,
- członkowie wspierający,
- osoby zaproszone przez Zarząd.

§ 34
Do wyłącznej kompetencji Walnego Zgromadzenia należy:
1.    Uchwalanie kierunków i programów działania Towarzystwa.
2.    Uchwalanie zmian Statutu, rozwiązania Towarzystwa i zasad rozdysponowania majątku.
3.    Wybór Prezesa, Zarządu, Komisji Rewizyjnej, Sądu Koleżeńskiego.
4.    Ocena działalności Zarządu, Komisji Rewizyjnej i Sądu Koleżeńskiego.
5.    Udzielanie na wniosek Komisji Rewizyjnej absolutorium Zarządowi.
6.    Nadawanie godności członka honorowego.
7.    Rozpatrywanie odwołań członków od decyzji Zarządu w sprawach wykluczenia z Towarzystwa.
8.    Uchwalanie regulaminu pracy Zarządu, Komisji Rewizyjnej i Sądu Koleżeńskiego.
9.    Podejmowanie uchwał we wszystkich sprawach dotyczących realizacji celów statutowych Towarzystwa.

§ 35
1.    Kandydaturę prezesa proponują delegaci.
2.    W razie większej liczby kandydatów ogłasza się wybory tajne.
3.    W razie śmierci, rezygnacji lub bezczynności prezesa wyboru do czasu Walnego Zgromadzenia dokonuje Zarząd.

§ 36
1.    Zarząd Towarzystwa składa się z 15-25 członków.
2.    Zarząd wybiera 7-9 osobowe Prezydium.
3.    Prezydium składa się z:
- prezesa,
- do trzech wiceprezesów,
- sekretarza,
- skarbnika,
- oraz 2 – 4 członków.
4.    Kandydatury członków Prezydium proponuje prezes.
5.    Posiedzenia Zarządu odbywają się w miarę potrzeb, nie rzadziej niż raz na pół roku.
6.    W okresie pomiędzy posiedzeniami Zarządu sprawami Towarzystwa kieruje Prezydium Zarządu, które zbiera się w miarę potrzeb, ale nie rzadziej niż raz w miesiącu.
7.    Członek zarządu może otrzymywać wynagrodzenie za czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją na zasadach określonych przez Walne Zgromadzenie.

§ 37
Do kompetencji Zarządu należy kierowanie działalnością Towarzystwa między Walnymi Zgromadzeniami, a w szczególności:
1.    Zwoływanie Walnego Zgromadzenia i przedstawianie mu wymaganych statutem informacji i dokumentów.
2.    Realizowanie uchwał Walnego Zgromadzenia.
3.    Ustalanie okresowych planów pracy zapewniających realizację programów przyjętych przez Walne Zgromadzenie.
4.    Rozpatrywanie i zatwierdzanie rocznych preliminarzy budżetowych i sprawozdań finansowych Towarzystwa, zarządzanie majątkiem i funduszami Towarzystwa.
5.    Uchwalanie wysokości i zasad podziału składek członkowskich.
6.    Reprezentowanie Towarzystwa na zewnątrz.
7.    Angażowanie i zwalnianie pracowników. Umowy o pracę w imieniu Zarządu, zawiera i rozwiązuje, prezes Zarządu.
8.    Organizowanie działalności naukowo-badawczej i wydawniczej Towarzystwa, prowadzenie księgi prac naukowych i popularno-naukowych podjętych przez Towarzystwo, prowadzenie kroniki działalności Towarzystwa.
9.    Podejmowanie decyzji w sprawach członkowskich:
- w sprawach przyjęć członków zwyczajnych,
- w sprawach wykluczeń,
- w sprawie wniosków o nadanie godności członka honorowego,
- w sprawie uznania członków korespondentów.
10.    Podejmowanie uchwał i wydawanie zarządzeń wewnętrznych, instrukcji służbowych, regulaminów oraz innych przepisów regulujących działalność Towarzystwa zgodnie z regulaminem pracy Zarządu.
11.    Powoływanie Komisji i sekcji specjalistycznych.
12.    Podejmowanie decyzji zmierzających do osiągnięcia celów statutowych, a nie zastrzeżonych do kompetencji innych władz Towarzystwa. Rozpatrywanie wniosków pokontrolnych Komisji Rewizyjnej.
13.     Rozpatrywanie wniosków pokontrolnych Komisji Rewizyjnej.

§ 38
1.    Komisja Rewizyjna składa się z 3-5 członków, w tym przewodniczącego i sekretarza, wybieranych spośród członków Komisji na pierwszym posiedzeniu, które musi odbyć się w terminie do 7 dni od Walnego Zgromadzenia.
2.    Członkowie Komisji Rewizyjnej mają prawo uczestniczyć w posiedzeniach Zarządu i jego Prezydium z głosem doradczym,
3.    Do zakresu działania Komisji Rewizyjnej należy:
- kontrolowanie działalności Towarzystwa—statutowej, organizacyjnej i finansowej,
- występowanie do zarządu z wnioskami pokontrolnymi i żądanie składania wyjaśnień,
-składania sprawozdań Walnemu Zgromadzeniu o stanie gospodarki i działalności Zarządu, a także stawianie wniosków w przedmiocie udzielania absolutorium ustępującemu Zarządowi.
4.    Komisja Rewizyjna powinna kontrolować działalność Towarzystwa w każdym czasie, jednak nie rzadziej niż raz w roku.
5.    Komisja dla wypełnienia swych zadań może powoływać biegłych rewidentów i ekspertów.
6.    Komisja Rewizyjna działa na podstawie regulaminu zatwierdzonego przez Zarząd.

§ 39
1.    Sąd Koleżeński składa się z 3 członków.
2.    Sąd Koleżeński wybiera na pierwszym posiedzeniu, które musi odbyć się w terminie do 7 dni od Walnego Zgromadzenia, spośród swego grona przewodniczącego i sekretarza.
3.    Do zakresu działania Sądu Koleżeńskiego należy rozpatrywanie i rozstrzyganie spraw członków Towarzystwa dotyczących nieprzestrzegania statutu, regulaminów i uchwał władz Towarzystwa, naruszania zasad współżycia oraz sporów powstałych na tle działalności w Towarzystwie.
4.    Sąd Koleżeński działa na podstawie regulaminu zatwierdzonego przez Zarząd
5.    Sąd Koleżeński składa sprawozdanie ze swej działalności na Walnym Zgromadzeniu.
6.    Sąd Koleżeński może orzekać następujące kary:
a) upomnienie,
b) zawieszenie w prawach członka na okres 6-miesięcy do 2 lat,
c) wykluczenie.
7.    Od kary upomnienia i zawieszenia przysługuje członkowi odwołanie się do Zarządu, a kary wykluczenia za pośrednictwem Zarządu do Walnego Zgromadzenia w terminie 14 dni.
8.    W umowach między Towarzystwem a członkiem zarządu oraz w sporach z nim Towarzystwo reprezentuje członek organu kontroli wewnętrznej wskazany w uchwale tego organu lub pełnomocnik powołany uchwałą walnego zebrania członków .

§ 40

1. Majątek Towarzystwa stanowią nieruchomości, ruchomości i fundusze.
2. Na fundusze Towarzystwa składają wpływy ze składek członkowskich, dotacje, subwencje, zapisy, darowizny, wpływy ze sprzedaży wydawnictw Towarzystwa oraz dochody z działalności gospodarczej, a także inne wpływy uzyskane z działalności statutowej.

§ 41
Fundusze Towarzystwa mogą być używane wyłącznie do realizacji celów statutowych.

§ 42
1.    Do zaciągania zobowiązań majątkowych w imieniu Towarzystwa niezbędne są dwa podpisy, w tym prezesa lub jednego z wiceprezesów i skarbnika.
2.    Gospodarka majątkiem i funduszami Towarzystwa prowadzona jest na podstawie budżetu, obejmującego dochody i wydatki Towarzystwa.
3.    Okresem rozliczeniowym Towarzystwa jest rok budżetowy, ustalany według odrębnych przepisów.

§ 43
Zmiana Statutu może być uchwalona przez Walne Zgromadzenie większością 2/3 głosów, przy obecności, co najmniej 2/3 członków uprawnionych do głosowania.

§ 44
Rozwiązanie się Towarzystwa wymaga uchwały Walnego Zgromadzenia podjętej większością 2/3 głosów, przy obecności, co najmniej 2/3 delegatów. Wniosek w sprawie rozwiązania Towarzystwa nie może być zgłoszony w trybie wniosku nagłego.

§ 45
W razie rozwiązania się Towarzystwa, jego majątek zostanie przekazany na cele określone przez Walne Zgromadzenie uchwałą podjętą zwykłą większością głosów.

§ 46
Dla przeprowadzenia likwidacji Towarzystwa Walne Zgromadzenia powołuje trzyosobową Komisję Likwidacyjną oraz ustala tryb przeprowadzenia likwidacji.

Statut uchwalony uchwałą Walnego Zgromadzenia odbytego w Ostrołęce, w dniu 20 kwietnia 2018 r.